
Fen Eğitiminde 5E;
- Sorgulayıcı-araştırma (inquiry) yaklaşımı öğrenme sürecinde bilimsel bilgiyi doğrudan vermek yerine çocukların merak duygularını ve aktif katılımlarını destekleyecek şekilde bilimsel bilginin oluşumunu yansıtarak bilimsel içeriğin verilmesini destekleyen bir yaklaşımdır (Budak-Bayır, 2008; Perry ve Richarson, 2001). Bu noktada sorgulayıcı-araştırma (inquiry) yaklaşımı aslında bilim insanlarının problem çözmede ve sorulara yanıt bulmakta kullandıkları bir yol olup çocukların bilgi oluşturma sürecinde aktif rol oynamalarını destekleyerek bilimsel düşünme ve akıl yürütme becerilerini olumlu yönde geliştirmektedir (Chinn ve Malhotra, 2002; Gabel, 2001; Wenk, 2000).
- Sorgulayıcı-araştırma (inquiry) yaklaşımının eğitim sürecinde kullanımında önemli olan nokta öğretmenlerin planladıkları etkinliklerin hangi düzeye düştüğünün, çocukların belirlenen sorgulayıcı araştırma (inquiry) yaklaşım düzeyinde başarılı olması için gelişimsel olarak da hazır olmalarının ve sürecin öğretmen tarafından takip edilerek gerektiğinde de destek sunulmasının bilinmesidir. Bir diğer önemli nokta ise çocukların becerileri geliştikçe ve düzeyleri ilerledikçe sunulan desteğin azaltılarak öğrenme sürecinin devam ettirilmesidir (Bass, Contant ve Carin, 2009). Alan yazında sorgulayıcı-araştırma (inquiry) yaklaşımınının okul öncesi dönemde kullanımını destekleyen modellerden biri 5E öğrenme modelidir.
- Dikkat çekme, araştırma, açıklama, ayrıntılandırma (derinleştirme), değerlendirme olmak üzere beş basamaktan oluşmakta olan 5E modelinin Dikkat çekme aşaması çocukların merak duygularının uyandırılarak ilgilerinin çekildiği ve ön bilgilerin harekete geçirilip zihinsel dengesizliğin yaratılarak var olan mevcut bilgilerini sorgulamaya başladıkları aşamadır. Araştırma (Keşfetme) aşamasında çocuğun dikkat çekme aşamasında yaşamış olduğu kafa karışıklığını gidermek için araştırma-keşfetmeye başladığı aşamadır. Bu aşamada çocukların somut objeler ve gözlenebilir olaylarla deneyimler yaşayarak gözlemler yapması, veri toplaması, tahminlerini test etmesi, hipotezler kurması ve öğretmenlerinden doğrudan talimat almaksızın grup içinde çalışması önemlidir. Açıklama aşamasında öğretmen, araştırma aşamasında çocukların sormuş olduğu soruların cevaplarını ve gözlemledikleri durumları anlayabilmeleri için yardımcı olmakta ve öğrenme süreci boyunca çocukların deneyimlerini toplamış olduğu verilere bağlı kalarak yazılı veya sözlü sunmasına imkan sunmaktadır. Bu aşamanın önemli bir noktası çocukların gözlem ve deneyimlerini açıklamalarının öğretmenin açıklamasından önce yapılmış olmasıdır. Ayrıntılandırma (Derinleştirme) aşaması bir nevi 5E modelinin araştırma aşamasının genişletilmiş hali olup bu aşamada çocuklardan beklenen daha önceki aşamalarda öğrenmiş oldukları kavramları genişletmeleri ve yeni olay ve durumlara transfer etmeleridir. Modelin son aşaması olan Değerlendirme aşamasında çocukların tüm öğrenme sürecinin değerlendirildiği aşamadır (Bass, Contant ve Carin, 2009; Bybee, 2009).
